براي مطالعه ادامه مطلب كليك كنيد

اهداف آموزشي:

1-     عفونتهاي مهم از راه وسايل و ابزار هاي مصرفي در خانه بهداشت را بشنا سند.

2-    علا وه بر آشنايي با راههاي انتقال و پيشگيري از انتقال عفونتهاي در خانه بهداشت ، آنها را بکار ببندند.

3-    روشهاي استريليزاسيون وسايل پانسمان در خانه بهداشت را بدانند و عمل کنند .

4-   راههاي جمع آوري ، نگهداري ، انتقال ، دفع منا سب و بهدا شتي زباله هاي آلوده و پر خطر را مطابق دستو رالعملها بطور صحيح انجام دهند .

5-     انواع تکنيکهاي ضد عفوني  و استريليز اسيون را بدانند.

6-     اهميت و نحوه کاربرد هر يک از رو شهاي استريليزاسيون را بشناسند.

مقدمه

      خانه بهداشت محيطي ترين سطح سيستم شبکه بهداشتي درماني در کشور مي باشد. که ار تباط مستقيم با مردم دارد و بعنوان الگوي اجرايي بهداشت شنا خته شده و نا خود آگاه عملکرد آن بر سلامت مردم تا ثير گذار است . از جمله و ظايف اصلي بهورزان عزيز در خانه بهداشت ، انجام واکسينا سيون و پا نسمان زخمهاي سطحي و ار جاع موارد زخمهاي خطر ناک و عمقي به سطح بالاتر مي باشد.با تو جه به اين که عدم رعايت نکات حفا ظت شخصي و نحوه صحيح انجام استريليزاسيون ابزار ها و وسايل پانسمان پيا مد هاي خطر ناکي دارد ، لازم است با راهکار هاي کنترل عفونت در خانه بهداشت بيشتر آشنا شويد .کارکنان بهداشت در سراسر دنيا از خطر انتقال HIV ، هپا تيت و ساير بيماريهاي عفوني آگاه هستند و مي دانند که به علت انجام انواع مرا قبتها و ارايه خدمات بهداشتي و در ماني و بيماريابي معاينه بيمار- ارايه خدمات درماني اوليه ، نظير پانسمان تزريقات وواکسينا سيون بيشتر از ساير افراد در معرض انتقال اين بيماريها هستند.

      در يک مرکز ارايه دهنده خدمات بهداشتي درماني انتقال عفونت ممکن است از راههاي زير صورت مي پذيرد :

1-     انتقال از بيمار به کارکنان

2-     انتقال از بيمار به بيمار ديگر

3-    انتقال از کارکنان به بيمار

4-  ريختن مواد آْلوده کنندهاي مانند ، خلط، خون ، ادرار ، و ساير مواد زايد بيولوژيک محتوي عناصر بيماري زا د ر محل کاريا به عبارتي تماس مستقيم با خون و تر شحات بيمار.

عفونتهاي مهم منتقله از راه وسايل و ابزارهاي مصرفي در خانه بهداشت

      هما نطور که مي دانيد بسياري از عفونتها مهلک و خطر ناک از طريق خون و تر شحات خوني از فردي به فرد ديگر منتقل مي شود ، از جمله مهمترين اين عفونتها ، ويروس ايدز HIV ويروس هپاتيت B , C مي باشد. براي انتقال بيماري برقراري زنجيره عفونت لازم است .

راههاي پيشگيري از انتقال عفونتها

1-     حفا ظت شخصي

2-     ضد عفوني و استريل کردن لوازم استفاده شده

3-    استفاده بي خطر از ابزار و وسايل برنده ، شامل سوزن و سرنگ

4-     دفع فضو لات ، دفن زباله ها ، تامين امکا نات ضد عفوني و ...

1- حفا ظت شخصي

 الف- و اکسينا سيون عليه هپا تيت B براي کليه کارکنان بهداشتي و درماني

ب- استفاده از لباس کار در هنگام ارايه خدمات و در آودن آن قبل از خروج از واحد بهدا شتي ( لباس کار بايد به محض آْلوده شدن ابتدا ضد عفوني و سپس شسته شود )

 ج0 شست و شوي  دستها قبل  و بعد از تماس با بيمار در سطح پوست دو نوع ميکروب ثابت و گذرا وجود دارد : ميکروبهاي مقيم ثابت اغلب بيماري زا نيستند ولي گاه مي توانند سبب عفونتهاي پوستي شوند. ميکروبهاي گذرا بر روي پوست دست خطر انتقال انواع عفونتها را دارند و شستن دستها ميکرو بهاي گذرا و ثابت را از پوست دست جدا مي کند و يا باعث کاهش آنها مي شود.

نکاتي که در شست و شوي دست با آّ ب و صابون رعايت شود عبارتند از:

1-     بهتر است قالب صابون به قطعات کو چکتر تقسيم شود يا از صابون ما يع استفاده شود.

2-     جا صابوني انتخاب شود که در آن آب راکد باقي نماند. و يا يک سوراخ در قسمت زير براي تخليه آّ صابون تهيه شود.

3-     آب جاري يا سطل پر آّب تميز موجود با شد. در صورت استفاده از آّب  سطل ملاقه براي ريختن آب موجود باشد.

4-   حوله يک بار مصرف يا دستمال کاغذي در دسترس باشد . اگر حوله يکبار مصرف نيست بهتر است دستها به وسيله جريان هوا خشک شود . تو صيه مي شود از حوله مشترک استفاده نشود زيرا سبب آْلودگي مي شود.

5-  اگراز  صابون  مايع استفاده ميکنيد پس از اتمام صابون مايع در هر نوبت جا صابوني مايع خالي و شسته وسپس پر شود و از ريختن صابون قبل از تخليه کامل صابون قبلي خودداري شود.

مراحل شست و شوي دست

1-     ابتدا آستين ها ي رو پوش را بالا مي زنيم.

2-     شير آب را باز مي کنيم و دستها را خيس مينماييم.

3-    صابون را بايد ميان دستهاي خيس گذاشت . اگر به جاي صابون جامد صابون مايع استفاده مي شود حداقل 1 تا 3 سي سي صابون مايع مورد استفاده قرار گيرد تا کف فراوان ايجاد شود.

4-   دستها را به دقت بهم مي ماليم . شستن هر يک از نقاط انگشتان – کف و پشت دستها حداقل 5 بار انجام شود. مدت زمان اين مرحله 5تا15 ثانيه مي باشد.بايد توجه داشت نوک انگشتتان – ناخنها و لابلاي انگشتان و نيز شصت بخوبي شسته شوند . اگر زير ناخن ها کثيف است با ناخن دست ديگر تميز شوند .

5-     حين شستشوي دستها آب و صابون به محيط اطراف و لباس پاشيده نشود.

6-      دستها در حين شستشو و ماليدن به يکديگر بايد در سطح پايين تر و آرنج ها در سطح بالاتر باشند.

7-    با حوله کاغذي ( دستمال کاغذي ) به آرامي دستها را خشک مي کنيم .

8-   بايک دستمال کاغذي خشک و تميز شير آب را مي بنديم .

در چه موا قعي بايد دستها شسته شود :

1-        قبل از غذا و بعد از توالت ، بعد از پاک کردن بيني و يا دست زدن به بيني

2-       در مواقعي که به وضوح و قابل روئيت دستها کثيف با شند.

3-      قبل و بعد از انجام پانسمان و يا تعويض پانسمان

4-      قبل از شروع کار و هنگام ترک کار در پايان کار روزانه

5-       قبل و بعد از گر فتن هر نوع نمونه ( نمونه خلط – نمونه مدفوع و...)

6-       فبل و بعد از تزريقات ، واکسينا سيون

7-      بعد از معاينه هر بيمار  

مطمئن شويد که همه قسمتهاي دست: ( روي انگشتان و زير ناخن ها) شسته شده باشد.

*****************************************************************************

تعريف اصطلاحات ضد عفوني ،گندزدايي و استريل کردن

ضد عفوني :ضد عفوني به معني نابود کردن عوامل بيماريزا  از محيط جانداراست . شايان گفتن است که در اين روش اسپور باکتريها ار بين نمي روند.

گند زدايي:(Disinfection):يعني نابود کردن عواملي که باعث آلودگي و بيماري مي شوند از محيط بي جان ولي همه موجودات ذره بيني در اين عوامل از بين نمي روند. مثلا اضافه نمودن کلر به آبّ

استريل کردنStrilization) ):يعني از بين بردن تمام ميکرو ارگانيسم هاي بيماريزا و غير بيماريزاي موجود در اشيا و وسايل . وسايل کاملا سترون هستند يا اصلا سترون نيستند بنابراين نمي توان گفت که وسيله اي تقريبا استريل است .همانطور که مي دانيم اصولا دو نوع ميکروب وجو.د دارد . دسته اول ميکروبهاي پاتوژن يا بيماري زا هستند مانند استا فيلو کوک و استرپتو کوک و دسته ديگر ميکروبهاي غير بيماري زا هستند که در حالت عادي در بدن و يا در روي پوست بدن وجود دارند . ولي تحت شرايط خاص ممکن است ايجاد بيماري نمايند

اشيايي که بايد آنها را گند زدايي يا استريل نمود .

1-     تمام وسايلي که با جراحات تماس داشته اند مثل – ملافه- باند- لباس و غيره

2-      وسايلي که براي پانسمان از آنها استفاده مي شود مثل گاز – پنبه- پنس و غيره بايد استريل شود.

3-   کليه وسايلي که توسط يک بيمار عفوني مصرف شده است .

4-    خلط- ادرار يا مد فوع بيمار يا بطور کلي وسايلي که با آنها در تماس بوده است

5-    وسايلي که براي انجام تزريقات بکار برده مي شود مانند سرنگ و سر سوزن

        قبل از استريل کردن اعمالي براي کم کردن عفونت و جلوگيري از انتقال آن چه مستقيم و چه غير مستقيم انجام مي شود. مثل شستن دست – تخليه زباله- ايزوله کردن بيمار عفوني – استفاده ازگان و ماسک در اين روش معمو لا مواد پاک کننده مثل صابون يا انواع پودر هاي پاک کننده استفاده مي شود اين مواد با عث جدا شدن مکا نيکي کثا فات و ميکروب ها شده زمينه را براي ضد عفوني ( استريل ) بطريقه جراحي آماده مي نما يد.

عوا ملي که در انتخاب روش استريليزا سيون ، ضد عفوني و گند زدايي دخالت دارد.

1-    چگونگي نوع ميکروب: چون تعداد ار گا نيز م هاي مو جود در يک شيي و يا وسيله متفا وت است عده اي از آنها در حرارت عادي و مدت کم ار بين رفته و بر خي از آنها در حرارت هاي بالا و زمان بيشتر از بين مي روند لذا با شنا ختن نوع ميکروب و ميزان آلودگي ما مي توانيم روش صحيح براي استريل نمودن و سايل را انتخاب کنيم . مثلا ويروس ير قان بسيار مقا وم بوده و از طريق سر نگهاي آلوده از فردي به فرد ديگر منتقل مي شود لذا با يد با نها يت دقت اين سر نگ ها را شسته و ضد عفوني کرد.

2-   ميزان آلودگي : بايد ميزان آلودگي و سايل در نظر گر فته شود. اگر و سايل همراه با چرک و خون مخا ط است بايد ابتدا کا ملا با آب و صا بون شسته و تر شحات از جدار آنها پاک شود .

3-   نوع و سيله بکار برده شده: ، هر نو ع و سيله اي که بکار برده مي شود در انتخاب روش استريل نمودن بسيار اهميت دارد مثلا و سيله  فلزي يا پار چه اي يا شيشه اي پلا ستيکي هر کدام بنحوي استريل مي شود بعنوان مثال براي ضد عفوني يک فشار سنج آلوده را مي توان از تا بش آفتاب ا ستفاده نمود . يا آن را در يک جعبه بدون درز قرار داده و از قرص فرمل استفاده نمود .ادامه دارد

منبع : اينترنت 

                                                                            تدوين : نرجس قانع – كارشناس پرستاري و مربي آموزشگاه بهورزي